31-01-2023

E-health heeft een prominente plek gekregen in het Integraal Zorgakkoord (IZA). De focus ligt de komende jaren meer dan ooit op het verlenen van passende zorg, digitaal als het kan en fysiek als het moet. Toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid vormen hierbij de belangrijkste pijlers. Binnen de geestelijke gezondheidszorg is als doel gesteld om vanaf 2023 alle patiënten de mogelijkheid te bieden om digitaal zorg te ontvangen.

Het IZA opent met de kreet: ”Het moet en kan beter, anders lopen we vast”. Deze opening geeft direct de ernst aan en benadrukt de noodzaak van de gestelde doelen in het akkoord. De zorg staat in toenemende mate onder druk. Dit komt onder meer doordat de vraag sneller stijgt dan het aanbod. Zorg wordt minder toegankelijk en tegelijkertijd komt de kwaliteit in het gedrang. De samenwerking in de driehoek van sociaal domein, huisarts/POH en ggz verloopt nog niet altijd en overal optimaal, waardoor lange wachttijden ontstaan voor mensen met een complexe ggz-hulpvraag. De ambitie is om de zorg voor iedereen toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden. Dit kunnen we bereiken door in te zetten op passende zorg.

Passende zorg
Het IZA omschrijft passende zorg als waardegedreven, komt samen met en rondom de patiënt tot stand, vindt plaats op de juiste plek en gaat over gezondheid in plaats van ziekte. Steeds vaker betekent passende zorg ook hybride zorg: een mix van digitaal en fysiek aangeboden zorg, waar mogelijk gepersonaliseerd en op maat. De uitgangspunten hierbij zijn: zelfstandig als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan. Voor zowel de zorgverlener als de patiënt is dit in veel gevallen een efficiëntere manier van hulpverlening die de kwaliteit van leven én de kwaliteit van zorg kan vergroten. Daarnaast draagt hybride zorg bij aan het verduurzamen van de zorg.

E-health
De afgelopen jaren zijn er, mede door de coronapandemie, veel goede ervaringen opgedaan met hybride zorgvormen. Zowel de kansen die e-health biedt voor de ggz als de noodzaak om hier meer mee te doen zijn niet onopgemerkt gebleven. Het plan is om e-health breder in te zetten in het kader van passende zorg en om de toegankelijkheid van de ggz voor iedereen te verbeteren. Dit moet leiden tot het behandelen van meer patiënten met dezelfde behandelcapaciteit in de monodisciplinaire zorg (betreft zowel de instellingen als de vrijgevestigden). In de praktijk kan dit er als volgt uitzien:

1. meer inzet van digitale middelen (bijvoorbeeld beeldbellen)
2. meer inzet van e-health modules
3. meer inzet van integrale e-health behandelingen (grotendeels digitaal)

Uitgangspunt hierbij is meer regie van de patiënt in zijn of haar behandeling, frequenter (kortdurend) contact daar waar wenselijk én zorgen voor passende zorg, zodat de wachtlijsten in de ggz structureel kunnen worden verlaagd. Om dit te financieren zal VWS in gesprek gaan met de NZa. Het doel van dit gesprek is om te komen tot aparte prestaties en tarieven voor digitale zorg (met bijvoorbeeld aparte prestatiecodes, zodat aparte contractafspraken gemaakt kunnen worden, die zichtbaar worden in de declaraties).

Daarnaast wordt in het IZA benadrukt dat het noodzakelijk is om binnen de ggz de volgende actiepunten uit te voeren om te komen tot hybride zorg:

• Investeren in digitale vaardigheden van zorgprofessionals en integreren in de opleidingen en trainingen.
• Investeren in ondersteuningsmodules voor de patiënt en zijn naasten.
• Investeren in de ontwikkeling van digitale zorg inclusief e-health modules en de organisatie van de geboden digitale zorg volgens de Akwa-zorgstandaarden voor e-health.
• Instrumenten (door)ontwikkelen om deze zorg inclusief aan te kunnen bieden (d.w.z. voor mensen met een visuele, auditieve, verstandelijke of andere beperking die het gebruik van digitale ggz-zorg zou kunnen belemmeren).
• Best practices over bestaande organisatie en uitvoering van digitale ggz-zorg verzamelen en verspreiden onder ggz-aanbieders

Digitalisering en gegevensuitwisseling
Naast investeren in kennis en kunde, is het van belang te investeren in (de versnelling van) digitalisering om e-health voor alle patiënten mogelijk te kunnen maken. Het bieden van passende zorg vraagt om het goed en veilig kunnen delen van informatie. In de eerste plaats is het van belang dat elektronische gegevensuitwisseling de standaard wordt. Dit komt ten goede aan de zorg voor de patiënt en verlicht tegelijkertijd de werkdruk van zorgverleners. Ten tweede is standaardisatie van de gegevensuitwisseling belangrijk. Om optimaal gebruik te kunnen maken van patiëntgegevens moeten deze beschikbaar, goed bereikbaar en voor primair en secundair gebruik herbruikbaar zijn door andere zorgverleners in het netwerk van de patiënt en voor de patiënt zelf via een Persoonlijke Gezondheidsomgeving. Door patiënten digitaal toegang te verlenen tot hun eigen zorggegevens kunnen zij desgewenst meer regie nemen. Zo wordt invulling geven aan het samen beslissen met hun zorgverlener ook makkelijker en komt goede toegankelijke zorg binnen handbereik.

Samengevat
Onze gezamenlijke opdracht is dus om de zorg voor mensen met psychische klachten anders en beter te organiseren (dichtbij, digitaal waar het kan, via zelfhulpmodules, zo vroeg mogelijk en in samenhang) zodat we ook in de toekomst kwalitatief goede ondersteuning en zorg kunnen blijven verlenen. Uiterlijk in 2025 is de zorg zoals we die nu kennen voor een groot deel getransformeerd tot hybride zorg voor alle Nederlandse patiënten en zorgverleners in de ggz.